Historia wsi Łukawiec

Treść

Wieś Łukawiec położona jest na Płaskowyżu Tarnogrodzkim. Na jej krajobraz składają się faliste wysoczyzny, porozdzielane płytkimi podmokłymi dolinami. Jeśli chodzi o nazwę "Łukawiec", to istnieje kilka teorii na ten temat. Oto trzy z nich:

1) nazwa od podmokłych łąk wchodzących w skład wsi, które określ się także jako "łuki" lub "łęgi";

2) ukraiński zwrot "łukawy", który oznacza "zły", "obłudny";

3) legenda w tradycji ustnej, która mówi, że na obecnych terenach wsi rosły ongiś olbrzymiej wielkości drzewa zwane "łukawami", ze środka których wydobywano giętkie "łykwie" nadające się do wyplatania koszy.

Obecna wieś jest osadą typu łańcuchowego, co oznacza, że składa się z kilku przysiółków i części: Zagrobla, Tarnawskie, Wola, Godzuwka, Zacerkiew, Zakościół, Zarzeka.

Pierwsze ślady działalności człowieka datowane są na tym terenie na okres neolitu. Kolejne pochodzą z czasów wpływów rzymskich i wczesnego średniowiecza.

Wieś Łukawiec wzmiankowana jest pierwszy raz w 1465 r. jako "Lukawiec" i lokowana na nieużytkach Szczutkowa przez plebana lubaczowskiego Mikołaja z Niedospalina. Dobrami tymi w 1388 r. uposażył parafię lubaczowską książę Ziemowit IV. Miejscowość ta wraz z sąsiednimi wioskami należała do parafii w Lubaczowie. Do 1596 r. probostwo lubaczowskie wraz z jego dobrami pozostawało pod patronatem królewskim. Na sejmie warszawskim w dniu 4 maja 1596 r. król Zygmunt III Waza, na prośbę biskupa przemyskiego Wawrzyńca Goślickiego, zrzekł się prawa patronatu i beneficjum parafialnego, a probostwo lubaczowskie przyłączył do dóbr stołowych biskupstwa przemyskiego. Od tego czasu parafią lubaczowską zarządzał ustanowiony przez biskupów przemyskich komendariusz, który otrzymywał 392 floreny rocznie z dóbr łukawieckich. Na terenie Łukawca dla zarządzania majątkiem biskupim osadzono dzierżawcę. Na przestrzeni XVII w. Łukawiec jest wielokrotnie wzmiankowany przy okazji lustracji dóbr biskupich. Biskup przemyski Achacy Grochowski (1624 - 1627) "chcąc na nowo zaludnić wieś biskupią Łukawiec, która w 1623 r. ucierpiała od najazdu Tatarów, zniżył na przeciąg swych rządów, pozostałym przy życiu kmieciom, czynsz dzierżawny. Wskutek tego wieś na nowo się odbudowała".

W XVIII wieku Łukawiec liczył 719 mieszkańców. Ludność była zróżnicowana pod względem wyznaniowym. W XIX wieku był we wsi już folwark, mleczarnia, gorzelnia, trzy karczmy i cegielnia.

Łukawiec i okolica są również świadkami dwóch wojen światowych XX wieku (cmentarz wojenny żołnierzy austryjackich z I wojny światowej - las opodal stadionu; mogiły partyzantów z czasów II wojny światowej).